خشکی واژن عارضه ای است که بانوان در معرض خطر آن قرار دارند. پس بهتر است در مورد علت بروز و راه های کنترل و درمان آن آگاهی بیشتری داشته باشند. دکتر لیلا خلیلی ، متخصص زنان و جراح زیبایی زنان تهران درمورد مبحث مذکور مقاله ای را آماده کرده است که در اینجا قید می شود. ایشان می فرمایند که یکی از معضلاتی که برای اکثر بانوان در سنین مختلف و دوران های مختلف اتفاق می افتد مشکل خشکی واژن است. خشک شدن واژن علل مختلف و همچنین درمان های مختلفی دارد.
صحبت های دکتر لیلا خلیلی در مورد خشکی واژن
شاید خیلی از شما بانوان که این مقاله را می خوانید در طول زندگی خود به این مسئله برخورده اید که دچار خارش واژن شده و احساس می کنید واژنتان بسیار خشک است. این مشکل در دوران بارداری و یائسگی بسیار بیشتر به چشم می خورد. اما در دوران های دیگر زندگی هم قابل مشاهده هست. در ادامه به توضیح بیشتر علت های خشکی و راه های درمان آن می پردازیم.
خشکی واژن یکی از مشکلات شایع در بانوان،به خصوص در سنین یائسگی و یا قبل از آن است. خشکی ناحیه تناسلی علل مختلفی دارد، که از مهمترین آن ها میتوان به کاهش هورمون های جنسی زنانه اشاره کرد. کمبود این هورمون سبب کاهش خونرسانی بافت و در نتیجه خشکی میگردد. خشکی معمولاً در سنین یائسگی به علت کاهش هورمون استروژن رخ می دهد، اما گاهی ممکن است شرایط آب وهوایی نیز تأثیر بگذارد.
خشکی با خارش، سوزش در واژن همراه است. این گروه از بانوان هنگام رابطه جنسی احساس درد و سوزش و حتی خارش شدیدی دارند، از طرفی هنگام ادرار کردن ممکن است دچار سوزش شده و یا اختلالی در ادرار کردن آن ها رخ دهد. گاهی خشکی به حدی ست که هنگام مقاربت جنسی، فرد دچار خونریزی می شود.استفاده از دخانیات،استفاده از داروهای خاص خصوصا داروهای ضد بارداری و داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی بدن،شیمی درمانی، رادیوتراپی،استفاده از کاندوم و غیره نیز همگی در خشکی تاثیر گذار است.
هنگامی که خشکی واژن وقوع می یابد، واژن وی بسیار حساس شده و اگر این خشکی ادامه یابد، به مرور زمان واژن بسیار حساس و شکننده طور می شود که نیاز به مراقبت و رسیدگی اساسی دارد زیرا با ضعیف شدن عضلات واژن، ممکن است فرد دچار افتادگی مثانه و گشاد شدن واژن و غیره شود.
ترشحات طبیعی واژن
همه زنان پس از بلوغ ، ترشحات طبیعی واژن را تجربه می کنند. معمولاً با تغییر شرایط جسمانی فرد و ابتلا به انواع عفونت ها رنگ، بو، غلظت و مقدار ترشحات نیز تغییر می کنند و حتی ممکن است به خشکی واژن مبتلا شوند.به طور طبیعی، معمولاً ترشحات زنان بی رنگ و بدون هیچ بوی خاصی است که در دوره تخمک گذاری، این ترشحات تغییر می کنند و مقدارشان افزایش یافته و شاید کمی رنگ آن ها رو به سفیدی رود. علت این موضوع این است که در دوره آزاد شدن تخمک، فرد بهترین شرایط را برای لقاح تخمک خود دارد، به همین دلیل با افزایش ترشحات امکان لقاح، افزایش یافته و این موضوع روند بارور شدن تخمک را آسان می کند.
پس از تمام شدن زمان تخمک گذاری، با افزایش میزان پروژسترون در روزهای غیر از تخمک گذاری نیز همیشه محیط واژن مرطوب است، این موضوع علاوه بر داشتن مزیت های خود، کمک می کند که عوامل خارجی اگر وارد واژن شدند، جذب مایعات واژن شده و از ورود آن ها به بخش های داخلی واژن جلوگیری کند.همچنین استروژن که باعث رطوبت ناحیه واژن است با اسیدی کردن محیط ان سبب از بین بردن میکروب ها و مانع از ایجاد شرایطی برای رشد آن ها و البته بروز خشکی واژن می شود. هنگام رابطه جنسی واژن برای حرکت آسان آلت مرد، مرطوب شده وهمچنین این موضوع برای لقاح آسان نیز دخیل است. هرگونه تغییر در حجم و رنگ و بو ترشحات، نیاز به بررسی و پیگیری است.
علت خشکی واژن
اصلی ترین عامل خشکی در واژن ، تغییرات هورمونی است. با کاهش هورمون استروژن، فرد دچار این بیماری می شود. به طور کلی هر اتفاقی که باعث کاهش هورمون استروژن در بدن شود، فرد دچار خشکی واژن می شود، حال فرد در هر سنی که می خواهد باشد، مثلاً در یائسگی هورمون استروژن رو به کاهش می رود و بدین صورت، واژن خشک شده و دچار ضعف می شود، حال ممکن است یک دختر جوان دچار یائسگی زودرس شده باشد که باز هم فرد به علت کاهش هورمون استروژن دچار خشکی واژینال خواهد شد.
در دوران پس از زایمان هنگام شیردهی، زنان دچار کاهش هورمون استروژن هستند و دچار خشکی واژن می شوند که طبیعی می باشد و پس از مدتی به صورت خودبه خود درمان می شوند. زنانی که به دلایلی مجبور به برداشتن تخمدان های خود می کنند، همیشه خشکی واژن خواهند داشت.
برخی مواد دارویی، عملکردشان به صورتی ست که در نهایت باعث کاهش هورمون استروژن خواهند شد و همانطور که گفتیم کاهش هورمون استروژن باعث خشک شدن واژن می شود. کم کاری تخمدان ها و در نتیجه کاهش هورمون استروژن از دیگر دلایل بیماری مذکور هستند.
کسانی که از دوش واژینال استفاده می کنند، بیشتر مستعد خشکی ناحیه واژینال هستند. گروهی از بانوان که همزمان در حال انجام شیمی درمانی و پرتودرمانی نیز می باشند، خشکی واژن را تجربه کرده و یک موضوع طبیعی می باشد.
عوارض
از عوارض خشکی واژن می توان به موارد زیادی اشاره کرد، از جمله خارش و سوزش. بانوانی که دچار چنین بیماری هستند موقع مقاربت جنسی دچار درد و خونریزی خواهند شد که بر اساس شدت خشکی، شدت درد و خونریزی متفاوت خواهد بود.
به دنبال پیدایش خشکی در واژن ، عضلات اطراف واژن ضعیف شده و توان انقباض آن ها کم شده، بدین صورت فرد دچار شلی واژن شده و آرام آرام واژن فرد به اصطلاح گشاد می شود. این دسته از افراد نه تنها از خشک بودن واژن خود هنگام آمیزش جنسی ناراحت هستند، بلکه از طرفی این گروه از گشاد بودن واژن خود نیز رنج خواهند برد.
همانطور که در مقاله افتادگی مثانه گفتیم، واژن یکی از اصل های حفظ موقعیت مکانی مثانه است که مانع از افتادگی آن می شود، همانطور که گفتیم با خشکی واژن این عضو ضعیف شده و سبب تهدید موقعیت مثانه می شود. اگر این عارضه درمان نشود، به مرور واژن ضعیف شده و مثانه می افتد تا حدی که ممکن است وارد واژن شود.
با افزایش خشکی ، محیط واژن قلیایی شده و برخلاف حالت طبیعی خود که محیطی اسیدی دارد و مانع از رشد میکروب ها می شود، با قلیایی شدن محیطی مناسب جهت رشد برخی میکروب ها ایجاد کرده که این خود سبب انواع عفونت ها می شود.
نحوه تشخیص خشکی واژن
- هر چند که با یک معاینه واژینال عارضه خشکی واژن مشخص می شود اما گاهی پزشکان به دلایلی روش های تشخیصی حرفه ای تری را توصیه می کنند. در هنگام معاینه واژینال، دیواره های واژن رنگ پریده و گاهاً زخم و خونی هستند.
- با آزمایش خون می توان مقدار هورمون استروژن خون را بررسی کرد و از کاهش آن مطلع شد.
- آزمایش دیگر بررسی با سونوگرافی می باشد، که می توان ضخامت بافت ها را با آن بررسی کرد و از نازک شدن واژن و رحم آگاه شد.
- آزمایش پاپ اسمیر، آزمایش پاپ اسمیر می تواند در سطح میکروسکوپی سطح بافت را بررسی کرده و به صورت تخصصی به آن بپردازد.
- شرایط زندگی و تغییرات ایجاد شده در ناحیه ژنیتال نیزمی تواند در تشخیص پزشک شما مؤثر باشد.
درمان خشکی واژن
برای درمان دارویی استفاده از استروژن واژینال توصیه می شود که خطر ابتلا به عفونت را نیز کم می کند. دیگر مواردی که می توانید برای درمان خشکی واژن استفاده کنید کرمهایی است که از چهار ماده Benzocaine، Tripelennamine، Povidone-iodine، Resorcinol هستند که به صورت پماد، شیاف واژینال و کرم در بازار موجود هستند. این 4ماده باعث بی حسی می شود که در نتیجه خارش و سوزش و همچنین حس درد را کم می کند اما تاثیری زیادی در رطوبت ناحیه واژینال ندارد و برای درمان باید از کرمهای حاوی استروژن استفاده کنید.
برای درمان خشکی واژن به روش خانگی اولین و مهمترین توصیه استفاده از رژیم غذایی حاوی ویتامین B,A, E است. که علاوه بر برطرف کردن مشکل مذکور سطح استرس را کاهش می دهد. استفاده آب به اندازه کافی در طول روز در درمان این مشکل بسیار پر اهمیت است و فردی که دچار خشکی در ناحیه واژینال است نباید طمان طولانی تشنه بماند. خواب کافی، ورزش و استراحت به اندازه کافی هم از اهمیت زیادی برخوردار است.
تا جای ممکن برای درمان خشکی واژن از مواد شیمیایی استفاده نکنید. استفاده سویا به اندازه مناسب در رژیم غذایی نیز توصیه می شود. علاوه بر این ها خانم دکتر خلیلی متخصص زنان و جراح زیبایی زنان به بیماران خود توصیه می کند که از خوردن غذاهای سرخ کرده و چرب دوری کنند و میزان مصرف سبزی جات و میوه جات را زیاد کنند .
کسانی که دچار خشکی می شوند باید در استفاده از مواد شیمیایی و معطر در قسمت ناحیه تناسلی خودداری کنند. همچنین می توانند از مواد مرطوب کننده برای مرطوب نگه داشتن واژن استفاده کنند. هرچند قبل از استفاده باید حتما با پزشک مشورت کنند .
رابطه جنسی با همسر را مورد توجه قرار دهید که این رابطه در صورت مناسب بودن و منظم بودن می تواند تاثیر بسزایی در درمان خشکی واژن بگذارد. منع مصرف مواد مایع شوینده واژن، روغن حمام و کف صابون، دستمال توالت و صابون های ضد باکتری یا معطر نیز توصیه می شود.
در خانم های بارداری که دچار تین مشکل می شوند هرگز بدون دستور پزشک از هیچ کرم و پماد و یا شیاف واژینال استفاده نکنند.
خشکی واژن در دختران باکره
درمان فوری خشکی ناحیه واژینال در دختران باکره، ابتدا نیاز به معاینه دارد، سپس عفونت درمان شود و اگر خشکی در آن ها شدت دارد می توان از هورمون استفاده کرد.
بیشتر خشکی در دختران باکره به دلیل عفونت هایی است که به بافت وارد می شود، در این افراد بیشتر خشکی داخلی است که احساس نمی کنند، اما بیشتر خشکی بیرونی را احساس می کنند، که عفونت پوست را تحریک کرده و حالتی اگزمایی ایجاد می کند.
سؤالات رایج در مورد خشکی واژن
آیا خشکی ناحیه تناسلی در بی میلی جنسی تاثیر گذار است؟
دلایل مختلفی برای بی میلی جنسی وجود دارد،افزایش برخی هورمون ها، حالات روحی و جسمی فرد نیز در بی میلی جنسی تاثیر گذار است.
آیا لیزر درمان قطعی برای خشکی واژن است؟
لیزر از سال ۲۰۰۸ در درمان بیماری زنان از جمله بیمارانی که سرطان سینه داشتند بسیار کمک کننده است. اما نمی توان به قطعیت گفت لیزر خشکی را درمان می کند . تنها با سه جلسه لیزر میتوان تا ۷۰ درصد مشکلات زنان را برطرف کرد.
اما بسته به شرایط فرد ممکن است تعداد جلسات متفاوت باشد.
آیا دوره یائسگی را میتوان به تعویق انداخت؟
اگر دوره یائسگی آغاز شده باشد خیر.در صورتی که دوره قاعدگی فرد یک سال کامل تکرار نشود به معنای یائسگی است،اما اگر به صورت دوره ای یا به طور مثال فرد چند ماه پریود نشود به این معنا نیست که فرد یائسه شده است علل مختلفی می تواند سبب بهم ریختگی هورمون ها شود .
من ارث سرطان دارم و نگرانم با مصرف استروژن برای رفع خشکی، مبتلا به سرطان شوم، در این حالت باید چکار کنم؟
مصرف هورمون استروژن به هر شکل باید زیر نظر پزشک باشد، همچنین می توان به کمک لیزر درمانی، خشکی واژن را برطرف نمود.
آیا دختران جوان نیز ممکن است دچار خشکی شوند؟
بله، در هر سنی که باشید، هورمون استروژن در شما کاهش یابد، ممکن است دچار خشکی شوید.
در هنگام رابطه جنسی، خشکی واژن بسیار باعث سوزش و آزار من می شود؟ راهکار چیست؟
می توان از روان کننده های فاقد استروژن و مرطوب کننده های واژینال برای سهولت رابطه جنسی استفاده نمود.
